توصیه های اخلاقی مقام معظم رهبری به کاندیداها
امروز سنگر اصلى در سطح عالم، جمهورى اسلامى است. اين سنگر را بايد محكم نگه داريد. با چه چيز؟ با اتحاد و اتفاق؛ با همدلى ميان آحاد مردم و ميان مردم و مسؤولين كشور؛ با همدلى ميان مردم و دولت، ميان مردم و مجلس، ميان دولت و مجلس، ميان كارگزاران كشور و ميان آحاد مردم. گروههاى مختلف، جناحهاى مختلف، سياستها و جهتگيريهاى مختلف، در مقابله با دشمن، بايد با هم باشند و كارى نكنند كه دشمن سوء استفاده كند. اختلاف سياسى مانعى ندارد؛ اختلاف نظر مانعى ندارد؛ مبارزات انتخاباتى به شكل سالم، مانعى ندارد؛ اما خراب كردن يكديگر، خراب كردن چهرهى كشور، خراب كردن ذهن مردم و چهرهى مسؤولين دلسوز، اشكال دارد. ايجاد سؤال و ابهام در ذهن مردم، اشكال دارد. با وحدت و يكپارچگى، «كأنهم بنيان مرصوص(8)»، مثل يك دژ پولادين، در مقابل دشمن بايستيد؛ مثل چند برادر در يك خانه. ممكن است دو برادر از يكديگر كدورت و گله هم داشته باشند، اما در مقابل كسى كه به خانهى آنها حمله مىكند، دوش به دوش، بايد در كنار هم بايستند. آحاد ملت بايد اين گونه باشند. اين، يكى از ويژگيهايى است كه در اين سنگر مىتوانيد حفظ كنيد.
15/1/71
سعى كنيد اين حركت زيبا و اين حركت عظيم مردمى را - كه حقيقتا يك آزمايش بزرگ مردمى و ملى و اسلامى است - با همان نزاهت و طهارت و پاكيزگىاى كه مطلوب اسلام است، پيش ببريد. البته متن و عموم مردم عزيز كشور ما همينطورند. سعى كنيد كدورت ايجاد نشود. مسابقهى انتخاباتى، ضمن اينكه يكى از جديترين كارهاى يك ملت است و به هيچوجه جنبهى شوخى و بازى در آن نيست و بسيار جدى است؛ اما شبيه مسابقات ورزشى است. در مسابقات ورزشى همه تلاش مىكنند؛ اما كسانى كه اهل اخلاق و اهل فهمند، اين تلاش را با كارهاى زشت و نامناسب همراه نمىكنند.
البته من مردم خودمان را عرض مىكنم، والا بعضى از ملتهاى ديگر - مثل انگليسيها - هستند كه مسابقات فوتبال را هم به كشت و كشتار تبديل مىكنند! ما به آنها كارى نداريم. ملت ما اهل اخلاق و معنويت و عاطفه است. نگذاريد كه فضاى انتخاباتى، فضاى كدورت شود. هر كدام از نامزدها و طرفدارانشان، براى خودشان تبليغ كنند؛ اما دوستان و همميهنان و برادرانشان را كه احيانا از نامزد ديگرى حمايت مىكنند، زخم خورده و رنجديده و از خودشان مكدر نكنند. به اين نكته توجه كنيد. اين، خيلى مهم است.
البته در گوشه و كنار حرفهايى شنيده مىشود كه قدرى مايهى خلاف توقع است. اين را هم همه توجه كنند كه بعضى از كارها مربوط به خوديها نيست؛ مربوط به دشمن است. راه انداختن كاروان شادى در عصر عاشورا، مربوط به مردم انقلابى و مسلمان نيست. اين كار دشمن است. گيرم كه عكس يك نامزد انتخاباتى را هم به دست بگيرند؛ اين حيلهى آنهاست. نبايد هيچ كس از نامزدهاى انتخابات رياست جمهورى را متهم كرد كه شما از آنها خبر داشتيد و آنها طرفدار شمايند. نخير؛ آنها چه طرفدارى از كسانى دارند كه اهل دين و معنويت و اين چيزها هستند. ربطى ندارد. شايد خود آن فريبخوردههايى هم كه در خيابانها سوار بر اتوبوس شدند و آن مناظر زشت را راه انداختند، ندانند كه قضيه چيست. دستى آنها را حركت مىدهد، براى اينكه فضا را خراب كند؛ براى اينكه مردم را ناراحت كند؛ براى اينكه انتخابات را در نظر متدينان يك كار نامناسب جلوه دهد و چهرهها را خراب كند. البته مسؤولان بايد بگردند و آن دست پنهان را پيدا كنند. من مؤكدا به مسؤولان توصيه مىكنم و از آنها مىخواهم كه بگردند و آن دستهاى پنهانى كه اين زشتكاريها را انجام مىدهند، پيدا كنند. از آنها نبايد گذشت. صحبت سر اينها نيست؛ صحبت سر غفلتهايى است كه ممكن است خداى نكرده گاهى از خوديها سر بزند. بعضيها را متهم كنند و بعضيها را مورد اهانت قرار دهند. اين كار درست نيست. البته تبليغات منطقى و معقول و با استدلال، اشكالى ندارد؛ ليكن نبايد فضا را خراب و مكدر كرد.
31/2/76
مگر ممكن است در انتخابات جمهورى اسلامى، كسى به خود حق بدهد يا جرأت بدهد كه در آراء مردم دستكارى كند؟ اولا شوراى محترم نگهبان، يك مجموعهى عادل و مواظب و ناظر بر انتخاباتند و هيچ راهى را براى تقلب باقى نمىگذارند. ثانيا وزير محترم كشور پيش من آمد و گفت شما مطمئن باشيد كه ما نمىگذاريم يك رأى جا به جا شود. اينها مسلمان و انقلابى و متدين و مورد اعتمادند و از مجلس شوراى اسلامى رأى اعتماد گرفتهاند. بر فرض در گوشهاى يك تخلف كوچك هم انجام گيرد. اين در نتيجهى انتخابات هيچ تأثيرى نخواهد داشت. خود من هم مواظبم و اجازه نخواهم داد كه كسى به خود حق بدهد، تقلب در انتخابات را كه يك عمل هم خلاف شرع و هم خلاف اخلاق سياسى و اجتماعى است، انجام دهد. چنين كارى هرگز نخواهد شد. بعضى خيال كردهاند كه حالا چه اتفاق مىافتد. من بخصوص از رئيس جمهور محترم استفسار كردم و گفتم شايد ايشان خبرى دارند؛ اما ايشان گفتند كه نه؛ من در همهى انتخاباتها، به مسؤولان و دستاندركاران سفارش مىكنم كه تخلف نكنند. مسألهى خاصى وجود ندارد. عدهاى جنجال كردند و راديوهاى بيگانه هم هاىوهوى راه انداختند. نخير؛ انتخابات انشاءالله با اتقان كامل انجام خواهد گرفت. هم مسؤولانى كه هستند، مورد اطمينانند، هم خود من نخواهم گذاشت كه مسألهى انتخابات، خداى نكرده اندكى مخدوش شود.
31/2/76
آن كسانى كه خود را براى نامزدى آماده كردهاند، نيّت خود را، نيّت خدايى كنند و براى خدمت بيايند. اين ملت به نمايندهاى احتياج دارد كه اين كار را براى انجام خدمت برگزيده است. آن كسى كه اين صندلى و اين پست و اين برگزيدگى را براى نان و نام و مقاصد سياسى خود دنبال مىكند، به درد اين مردم نمىخورد.
18/10/78
در دمكراسيهاى غربى، صلاحيتهاى خاصى موردنظر است كه عمدتا در اين صلاحيتها، وابستگيهاى حزبى رعايت مىشود. هم كسانى كه نامزد مىشوند، هم آنهايى كه نامزد مىكنند و هم آنهايى كه به نامزدها رأى مىدهند، در واقع به اين حزب يا به آن حزب رأى مىدهند. حالا در آن كشورهايى كه دو حزبى است، مثل امريكا و انگليس و يا در كشورهايى كه چند حزبى است، به يكى از اين دو يا چند حزب رأى مىدهند. در نظام جمهورى اسلامى غير از دانايى و كفايت سياسى، كفايت اخلاقى و اعتقادى هم لازم است. افرادى نگويند كه اخلاق و عقيده مسألهى شخصى انسانهاست. بله، اخلاق و عقيده مسألهى شخصى انسانهاست؛ اما نه براى مسؤول. من اگر در جايگاه مسؤوليت قرار گرفتم و اخلاق زشتى داشتم؛ فهم بدى از مسائل جامعه داشتم و معتقد بودم كه بايد جيب خودم را پر كنم، نمىتوانم به مردم بگويم اين عقيده و اخلاق شخصى من است و اخلاق و عقيده ربطى به كسى ندارد! براى يك مسؤول عقيده و اخلاق مسألهى شخصى نيست؛ مسألهاى اجتماعى و عمومى است؛ حاكم شدن بر سرنوشت مردم است. آن كسى كه به مجلس مىرود، يا به هر مسؤوليت ديگرى در نظام جمهورى اسلامى مىرسد، اگر فاسد، بيگانهپرست و در خدمت منافع طبقات برخوردار جامعه بود، ديگر نمىتواند نقشى را كه ملت و طبقات محروم مىخواهند، ايفا كند. اگر آن شخص انسان معاملهگر، رشوه و توصيهپذير و مرعوبى بود؛ در مقابل تشر تبليغات و سياستهاى خارجى جا زد، ديگر نمىتواند مورد اعتماد مردم قرار گيرد و برود آنجا بنشيند و تكليف ملك و ملت را معين كند. اين شخص غير از كفايت ذاتى و دانايى ذاتى، به شجاعت اخلاقى، تقواى دينى و سياسى و عقيدهى درست هم احتياج دارد.
25/9/82
. مهمترين موضوعى كه بنده توقّع و اهتمامِ به آن دارم، انتخابات است. البته انتخابات ميدان رقابت است و افراد بايستى با هم رقابت كنند؛ رقابت سالم. هر كس كه به اين نظام معتقد و پايبند است، مىتواند وارد ميدان انتخابات شود. كسانى كه اين نظام و قانون اساسى را قبول ندارند، آمدنشان به مجلس خطاست و خودشان هم بايستى بدانند كه از نظر اين ملت آمدن آنها به مجلس خطاست. معلوم است كسانى كه اين قانون اساسى و اين ملت و كارها و شعارها و راه و اهدافش را قبول ندارند، نبايد به مجلس بيايند؛ اما آن كسانى كه نظام، اسلام، قانون اساسى و امام را قبول دارند، بايد به ميدان رقابت بيايند؛ منتها رقابت سالم و نه رقابت لجوجانه و عنادآميز. اين جناحها و خطوط و احزاب هم از نظر بنده اعتبارى ندارند. بعضى خودشان كه كشمكش مىكنند هيچ، سعى مىكنند كه رهبرى و دستگاههاى نظام را هم وانمود كنند كه در دعواهاى جناحى و خطّىِ اينها واردند! اين مطلب درست نيست. بنده حزب و شخصيت نمىشناسم.
18/10/82
من از نامزدهاى انتخاباتى خواهش مىكنم در تبليغات، حرفهاى واقعى بزنند و كارهايى كه مىتوانند انجام دهند و آنچه واقعاً عقيدهشان هست، آن را به مردم بگويند. مردم را آزاد بگذارند تا هركس را خواستند، انتخاب كنند. در اين تبليغات، خرج و اسراف هم نشود. بنده گمان مىكنم اگر كسى براى خدا از اسراف در تبليغات و كارهاى ناباب اجتناب كرد، خداى متعال به او كمك خواهد كرد و او را در مقصودى كه دارد، موفّق خواهد گرداند.
24/11/82
مردم با دقّت نگاه مىكنند و در اين قضايا، دوستان و دشمنان و خيرخواهان و بدخواهان خود را مىشناسند. خيرخواه آن كسى است كه فضا را با نشاط و با شور نگه مىدارد و در عين حال با حرفهاى آرامشبخش خود، فضا را براى انتخابات آماده مىكند تا مردم بيايند و در انتخابات شركت كنند. انشاءاللَّه اين انتخابات، از انتخاباتهاى قبلى هم بالاتر و پُرشورتر باشد و تعداد شركت كنندگان بيشتر باشند. آدمِ بدخواه و بددل كسى است كه اوّلاً نيش مىزند كه مردم را بدبين كند، بعد هم فضا را ملتهب مىكند؛ يعنى فضاى تهمت، فضاى بدبينى و فضاى تشنّج سياسى درست مىكند؛ اينها بسيار بد است. بعضى طرفدار اين هستند كه هميشه دعوا وجود داشته باشد! چرا بايد دعوا باشد؟! يك ملت در سايه دعواى بين خود، به جايى نمىرسد. يك ملت هرچه مىخواهد و هر آرزويى كه دارد، با اتّحاد، با وحدت، با همدلى و با همدستى، به آن آرزوها مىرسد. چرا بعضى همه تلاششان اين است كه دلها را با هم بد كنند؛ دلها را پُر از كينه از هم بكنند و دائماً عليه يكديگر جوّ تهمت بهوجود آورند؟! چه چيزى براى مملكت و ملت و آينده و نظام بهدست مىآيد، جز اينكه دستشان از حقايق و از صفا و امانت و صداقت خالى است؟! مىخواهند چيزى گفته باشند؛ اينطورى حرف مىزنند؛ اينطورى مىنويسند! بايد فضاى كشور را به سمت همدلىِ پُرنشاط و پُرشور پيش ببرند؛ وظيفه همه است.
13/11/82
در انتخابات با كرامت رفتار كنند همه؛ چه آنهائى كه نامزد ميشوند، چه آنهائى كه طرفدار آنهايند، چه آنهائى كه مخالف با بعضى از نامزدها هستند. جناحهاى مختلف كشور، بداخلاقى و بدگوئى و اهانت وتهمت و اين حرفها را مطلقاً راه ندهند. اين از آن چيزهائى است كه اگر پيش بيايد، دشمن از او خوشحال ميشود.
19/10/86
از بداخلاقيهاى انتخاباتى بايد بشدت پرهيز كنند؛ بدگويى كردن، اهانت كردن، تهمت زدن، براى عزيز كردن خود و يا نامزد مورد نظر خود، ديگران را و رقبا را در چشم مردم خوار كردن، اينها راهها و روشهاى صحيح و اسلامى نيست. رقابت بايد باشد؛ رقابت مثبت و پرشور، اما با رعايت موازين اخلاقى.
15/10/86
البته مردم توجه بايد داشته باشند كه تبليغات رنگين و متنوع ملاك نيست؛ وعدههاى غير عملى ملاك نيست. من با خودِ نمايندههاى محترم در دورههاى مختلف وقتى مواجه شدم، به اينها گفتم: آقايان و خانمهاى نماينده! وظيفهى نماينده اين نيست كه وعدهى عمرانى و فلان پروژه، فلان كار را در منطقهى انتخابى خود به مردم بدهد؛ اينها كار اجرائى است، كار دولت است. وظيفهى نماينده اين است كه بتواند قانون مورد نياز كشور را پيدا كند، آن قانون را جعل كند. وقتى قانون شد - يعنى قاعدهاى گذاشته ميشود - دستگاههاى اجرائى و قضائى مجبورند برطبق قانون عمل بكنند و عمل ميكنند. وعدههاى غير عملى دادن، وعدههاى بزرگ دادن، اينها ملاك نيست؛ بايد مردم توجه كنند؛ گاهى علامت منفى هم هست. از طرف علاقهمندان به نامزدهاى انتخاباتى گوناگون، بداخلاقيهاى انتخاباتى، شايستهى ملت ما نيست؛ تهمت زدن آدمهاى مؤمن را، مصونيتدار از لحاظ اسلامى و شرعى را؛ در معرض هتك آبرو قرار دادن در شبنامهها، در مطبوعات، در پايگاههاى اينترنتى و غيره، اينها اصلاً مصلحت نيست. من به طور جد از همهى كسانى كه نسبت به نامزدهاى مختلف علاقهمندىاى دارند، درخواست ميكنم، اصرار ميكنم كه اين علاقهمندى خودتان را از راه تخريب ديگران، اهانت به ديگران، متهم كردن ديگران نشان ندهيد. هرچه ميخواهيد، از نامزد مورد علاقهى خودتان تمجيد كنيد، تعريف كنيد؛ اما ديگران را تخريب نكنيد. اين علامت بدى است. بعضى جاها در دنيا معمول است اسرار خانوادگى يكديگر را برملا ميكنند، عكسهاى پنهانى از هم ميگيرند، افشا ميكنند. خوب، همانهائى هستند كه وقتى هم رفتند مجلس - ديدهايد در تلويزيون - سر يك مسئلهاى مىافتد به جان هم، با مشت و لگد با هم رفتار ميكنند! اينكه امتياز براى نماينده نيست.آنچه كه در مورد انتخابات بايد به ياد مردم عزيز ما باشد، آماده شدن براى حضور همهجانبه و گسترده در انتخابات و كوشش كردن براى شناسائىِ اصلح و مراعات كردن رفتارهاى انتخاباتى است، كه اين را عرض كرديم.
12/10/86